“Niemand is vrij die geen meester is over zichzelf.” – Epictetus
Als vitaliteitsprofessional heb ik veel mensen in beweging gekregen, vooral degenen die vastzaten in hun hoofd en signalen van hun lichaam negeerden. In dit licht sprak een blogartikel van Mark Tuitert mij bijzonder aan. Je lijf weet allang wat je hoofd nog probeert te ontkennen Deze onderstaande blog van Mark Tuitert, oud-schaatser en Stoïcijns filosoof, trok mijn aandacht en wil ik graag delen.
We horen het constant: “Volg je gevoel.” “Luister naar je hart.” Alsof je emoties een soort mystieke waarheidssensor zijn die je feilloos de juiste kant op sturen. Maar laten we eerlijk zijn: je gevoel is soms net een slechte gps – beïnvloed door vermoeidheid, honger of die ene stomme e-mail die je nét op het verkeerde moment binnenkreeg.
“Niemand is vrij die geen meester is over zichzelf.” Epictetus
Je emoties zijn instabiel. Ze schieten op en neer, afhankelijk van wat er om je heen gebeurt. Maar als je écht wilt weten hoe het met je gaat, is er een betrouwbaarder instrument: je lichaam.
Emotie vs. Gevoel: een korte handleiding
Misschien is het handig om eerst even het verschil uit te leggen: Emoties zijn als een hyperactieve kleuter – ze reageren direct, ongefilterd en vaak overdreven. Denk aan angst bij een plotseling hard geluid of boosheid als iemand je afsnijdt. Gevoelens zijn wat er overblijft nadat je emoties zijn gaan liggen. Ze zijn trager, dieper en worden beïnvloed door je gedachten en ervaringen. Het probleem? Je kunt emoties rationaliseren, negeren of onderdrukken, maar je lichaam luister niet naar je hoofd.
In de praktijk
Tijdens mijn schaatscarrière ging ik vaak kapot onder bewijsdrang en de illusie dat ik mezelf moest bewijzen. Ik moest laten zien dat ik hard kon schaatsen, de leider van het team zijn, opstaan voor anderen. Mijn hoofd had dat allemaal prachtig gerationaliseerd, maar mijn lichaam? Dat hield er een andere mening op na.
Mijn rug protesteerde. Mijn lichaam voelde als een betonnen blok of – als het écht slecht ging – een chaotische stapel botten en spieren die net aan elkaar leken te hangen. Maar in plaats van te luisteren, ging ik harder werken. Logisch toch? En dat is precies wat de meeste mensen doen. Je negeert de signalen en gaat door. Totdat je lichaam zegt: “Genoeg. Tijd om je uit te schakelen.”
Zoals: Je denkt dat je werk prima is. Het salaris is goed, de collega’s aardig. Maar je ademhaling wordt steeds oppervlakkiger als je richting kantoor loopt. Misschien probeert je lichaam je iets te vertellen. Je voelt je niet gestrest. Je zegt tegen iedereen dat het “lekker gaat.” Maar zodra je eindelijk vakantie hebt, stort je in en word je ziek.
Je lichaam wist allang dat je over je grens zat. Jij niet. Je denkt dat je dat oude conflict hebt afgesloten. Maar als je die persoon onverwachts tegenkomt, versnelt je hartslag en spannen je schouders zich samen. Misschien heb je het toch nog niet helemaal verwerkt. Negeer het brandalarm van je lichaam niet.
Je kunt tegen jezelf blijven zeggen dat je je goed voelt. Maar je lichaam weet het beter. Meesterschap over jezelf is meer dan meesterschap over je gedachten. Uiteindelijk gaat het ook om lichaams- en dus gevoelsbewustzijn. Voel je spanning bij een bepaalde persoon? Misschien zit daar nog iets wat je niet hebt verwerkt. Kun je niet ontspannen, zelfs als je niks hoeft te doen? Misschien sta je al veel te lang in de stressmodus. Word je elke keer ziek zodra je stopt met rennen? Misschien loop je structureel over je grenzen heen.
Voor mij was de ommekeer toen ik echt toegaf dat mijn lichaam de handrem aantrok, pas toen ik ophield met te doen alsof alles prima was en vanzelf weer over zou gaan begon mijn zoektocht naar de oplossing.